Spadek i zachowek to pojęcia, które są ze sobą ściśle powiązane. I choć oba dotyczą procesu dziedziczenia majątku po zmarłym, nie są tożsame. Różnice wynikają m.in. z tego, kogo dotyczą oraz jak są przyznawane. Chcesz wiedzieć więcej? Zachęcamy do lektury niniejszego artykułu.
Spadek – czym jest i komu przysługuje?
Spadek to ogół praw i obowiązków związanych z majątkiem zmarłego, które przechodzą na jedną bądź kilka osób fizycznych lub prawnych po jego śmierci. Spadkobiercami mogą być zarówno osoby wskazane w testamencie, jak i te, które dziedziczą na podstawie przepisów ustawowych. W polskim prawie spadkowym wyróżnia się następujące grupy spadkobierców ustawowych (w kolejności dziedziczenia):
- potomkowie zmarłego (dzieci, wnuki, prawnuki),
- małżonek zmarłego,
- rodzice zmarłego,
- rodzeństwo zmarłego,
- dziadkowie zmarłego.
W przypadku braku spadkobierców ustawowych lub testamentowych spadek przypada Skarbowi Państwa. Spadkobierca może przyjąć spadek bezpośrednio lub z pomocą przedstawiciela ustanowionego przez sąd. Przykładowo przyjęcie spadków w Dąbrowie Górniczej może nastąpić w formie zwykłej lub z dobrodziejstwem inwentarza, co pozwala na ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe.
Zachowek – co oznacza i kogo obowiązuje?
Zachowek to instytucja prawna mająca na celu ochronę interesów osób bliskich zmarłemu, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały mniejszą część spadku, niż przysługiwałaby im na podstawie przepisów ustawowych. Zachowek ma charakter roszczenia pieniężnego i jest wyrażony jako część wartości spadku.
Uprawnieni do zachowku to następujące osoby (w kolejności uprawnienia):
- zstępni zmarłego (dzieci, wnuki, prawnuki),
- małżonek zmarłego,
- rodzice zmarłego.
Wartość zachowku zależy od stopnia pokrewieństwa oraz liczby uprawnionych osób. Dla dzieci i małżonka zmarłego przysługuje połowa wartości udziału spadkowego, który przypadałby im na podstawie przepisów ustawowych, natomiast dla rodziców zmarłego – jedna trzecia tej wartości.
Podsumowując, różnica pomiędzy spadkiem a zachowkiem polega na tym, że spadek to ogół praw i obowiązków związanych z majątkiem zmarłego, które przechodzą na spadkobierców, natomiast zachowek to roszczenie pieniężne mające na celu ochronę interesów osób bliskich zmarłemu, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały mniejszą część spadku, niż przysługiwałaby im na podstawie przepisów ustawowych.
